Παροχή υπηρεσιών προστασίας και πρόληψης

Σύμφωνα με το άρθρο 266 του N. 5037/2023 (ΦΕΚ 78/28.03.2023 τεύχος Α΄) που αντικαθιστά την υποπερίπτωση 26 περ. β παρ. Ι άρθρου 75 Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων:
«26. Η μέριμνα για την εκπλήρωση της υποχρέωσης καθαρισμού των ιδιοκτητών, νομέων, επικαρπωτών, μισθωτών και υπομισθωτών, από την 1η έως την 30ή Απριλίου εκάστου έτους, καθώς και της υποχρέωσης συντήρησης καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, ήτοι από την 1η Μαΐου έως την 31η Οκτωβρίου εκάστου έτους, για την αποτροπή κινδύνου πρόκλησης πυρκαγιάς ή ταχείας επέκτασής της, επί οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων σε περιοχές εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων και εντός ορίων οικισμών χωρίς εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο, επί εκτάσεων που βρίσκονται εντός ακτίνας εκατό μέτρων (100 μ.), από τα όρια των ανωτέρω περιοχών, καθώς και επί εκτός σχεδίου γηπέδων με κτίσμα. Η ως άνω μέριμνα, περιλαμβάνει ιδίως την ενημέρωση των υπόχρεων από τον οικείο δήμο, έως την 31η Μαρτίου εκάστου έτους, με κάθε πρόσφορο μέσο για το περιεχόμενο της υποχρέωσης καθαρισμού, την εξέταση σχετικών καταγγελιών, την αυτεπάγγελτη αυτοψία και την επιβολή προστίμου κατά την παρούσα.
Ο οικείος δήμος, καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, μεριμνά για τη διενέργεια αυτοψίας. Αν οι υπόχρεοι προς καθαρισμό δεν συμμορφωθούν, ο δήμος επιβάλλει πρόστιμο πενήντα (50) λεπτών του ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, με ελάχιστο ποσό τα διακόσια (200) ευρώ. Κατά του προστίμου ο ενδιαφερόμενος δύναται να υποβάλει ένσταση στον δήμο εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) ημερών. Εάν αυτή δεν γίνει αποδεκτή, εντός προθεσμίας πέντε (5) ημερών ο δήμος προβαίνει σε αυτεπάγγελτο καθαρισμό των χώρων αυτών, κατά προτεραιότητα, βάσει του κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς. Ειδικά για περιφραγμένους ή επαρκώς περιτοιχισμένους χώρους του πρώτου εδαφίου και σε περίπτωση μη συμμόρφωσης των υπόχρεων για καθαρισμό τους, ο οικείος δήμος, ταυτόχρονα με την επιβολή του προστίμου, αιτείται προς την κατά τόπο αρ- μόδια Πυροσβεστική Υπηρεσία τη διενέργεια αυτοψίας για τη βεβαίωση συνδρομής υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς, και βάσει αυτής, προβαίνει σε αυτεπάγγελτο καθαρισμό των ως άνω χώρων για την άρση του κινδύνου. Αν δεν βρεθούν τα στοιχεία των υπόχρεων, ακολουθείται η διαδικασία των προηγούμενων εδαφίων, εξαιρουμένης της διαδικασίας επιβολής προστίμου. Σε επείγουσες περιπτώσεις άμεσου και ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή επέκτασης πυρκαγιάς, ο οποίος διαπιστώνεται με σχετικό έγγραφο της οικείας Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, επιτρέπεται, κατά παρέκκλιση της διαδικασίας των προηγούμενων εδαφίων, ο επείγων αυτεπάγγελτος καθαρισμός για την άμεση άρση του κινδύνου. Σε κάθε περίπτωση αυτεπάγγελτου καθαρισμού, καταλογίζεται εξ ολοκλήρου στους υπόχρεους, από τον οικείο δήμο, η δαπάνη καθαρισμού του χώρου και απομάκρυνσης των υλικών. Η δαπάνη και το πρόστιμο αποτελούν έσοδα του οικείου δήμου και εισπράττονται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.
Ειδικότερα θέματα σχετικά με τη διαδικασία εφαρμογής των ανωτέρω και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια καθορίζονται με πυροσβεστική διάταξη σύμφωνα με το άρθρο 167 του ν. 4662/2020 (Α’ 27). Με την παρούσα δεν θίγεται το από 13/22.4.1929 π.δ. (Α’ 153).»

Σύμφωνα με την υπ’ αριθ. 20/2023 πυροσβεστική διάταξη (ΦΕΚ 2549Β/2023) :

«Άρθρο 1
Πεδίο Εφαρμογής
1. Με τις διατάξεις της παρούσας εξειδικεύονται τα οριζόμενα στην υποπερ. 26 της περ. β’ της παρ. Ι του άρθρου 75 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 266 του ν. 5037/2023 (Α’ 78), αναφορικά με τη μέριμνα των Δήμων σχετικά με την εκπλήρωση της υποχρέωσης των ιδιοκτητών, νομέων, επικαρπωτών, μισθωτών και υπομισθωτών(α) οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων, που βρίσκονται σε περιοχές εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων, (β) οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων, που βρίσκονται σε περιοχές εντός ορίων οικισμών χωρίς εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο, (γ) εκτάσεων που βρίσκονται εντός ακτίνας 100 μ. από τα όρια των περ. "(α)" και "(β)" του παρόντος άρθρου και (δ) εκτός σχεδίου γηπέδων με κτίσμα, να προβαίνουν σε καθαρισμό των ανωτέρω χώρων κατά το χρονικό διάστημα από την 1η μέχρι την 30η Απριλίου εκάστου έτους και τη συντήρηση αυτού καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, ήτοι από 1η Μαΐου έως 31 Οκτωβρίου, για την αποτροπή κινδύνου πρόκλησης πυρκαγιάς ή ταχείας επέκτασής της.
2. Από το πεδίο εφαρμογής της παρούσας εξαιρούνται οι διαμορφωμένοι, συντηρημένοι κήποι των ως άνω
χώρων.
Άρθρο 2
Διαδικασία καθαρισμού
1. Ο απαιτούμενος καθαρισμός περιλαμβάνει:
α. Υλοτομία και απομάκρυνση των ξερών και σπασμένων δέντρων και κλαδιών, καθώς και των κλαδιών που βρίσκονται σε άμεση επαφή με κτίσμα.
β. Απομάκρυνση της καύσιμης φυτικής ύλης που βρίσκεται στην επιφάνεια του εδάφους όπως ενδεικτικά το φυλλόστρωμα, τα ξερά χόρτα και τα κατακείμενα ξερά κλαδιά.
γ. Αποκλάδωση της βάσης της κόμης των δέντρων και αύξηση του ύψους έναρξής της από την επιφάνεια του εδάφους, ανάλογα με την ηλικία και το είδος του δέντρου. δ. Αραίωση της θαμνώδους βλάστησης ως προς την κάλυψη του εδάφους.
ε. Απομάκρυνση τυχόν άλλων εγκαταλελειμμένων καυστών, αναφλέξιμων, εκρήξιμων ή εύφλεκτων υλικών, αντικειμένων και απορριμμάτων.
2. Οι υπόχρεοι οφείλουν να μεριμνούν για την ασφαλή συλλογή και μεταφορά όλων των υπολειμμάτων καθαρισμού της παρ. 1. Απαγορεύεται η εγκατάλειψη, η απόρριψη ή η ανεξέλεγκτη διαχείρισή τους.
Άρθρο 3
Υποχρεώσεις - Μέριμνα Δήμων
1. Ο οικείος Δήμος προβαίνει στην ενημέρωση των υπόχρεων, για το περιεχόμενο της παρούσας και ειδικότερα της υποχρέωσης καθαρισμού μέχρι 31η Μαρτίου εκάστου έτους με κάθε πρόσφορο μέσο, όπως ενδεικτικά με ανάρτηση στην ιστοσελίδα και στον πίνακα ανακοινώσεων του οικείου Δήμου, αποστολή ενημερωτικού υλικού στην ταχυδρομική ή ηλεκτρονική διεύθυνση του υπόχρεου ή τυχόν αντικλήτού του, ενημερώσεις στα καταστήματα του Δήμου ή των Δημοτικών Διαμερισμάτων, σε τοπικούς φορείς και συλλόγους, σε συνεργασία με την οικεία Πυροσβεστική Υπηρεσία. Ειδικά κατά την πρώτη εφαρμογή της παρούσας, η ενημέρωση των υπόχρεων λαμβάνει χώρα έως την 28 Απριλίου.
2. Για την ανεύρεση των στοιχείων του υπόχρεου, ο οικείος Δήμος δύναται να ανατρέχει σε δεδομένα που τηρούνται στα αρχεία του, καθώς και στα δεδομένα του Εθνικού Κτηματολογίου.
3. Εφόσον ο οικείος Δήμος διαθέτει την απαραίτητη υποδομή, μπορεί να παρέχεται η δυνατότητα στους υπόχρεους να αιτηθούν (π.χ. με φυσική παρουσία, ταχυδρομικά, ηλεκτρονικά ή μέσω ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας που θα δημιουργηθεί από το Υπουργείο Εσωτερικών μέσω gov.gr για το σύνολο των Δήμων), τη διενέργεια καθαρισμού με χρέωση της αντίστοιχης δαπάνης στο όνομά τους, από τις αρμόδιες υπηρεσίες του οικείου Δήμου ή από ιδιωτική εταιρία με την οποία ο οικείος Δήμος έχει συνάψει σχετική σύμβαση. Στις παραπάνω περιπτώσεις, μόνη η υποβολή της αίτησης δεν αναστέλλει τις προθεσμίες για την διενέργεια καθαρισμού και δεν απαλλάσσει τους υπόχρεους από την υποχρέωση καθαρισμού με ίδια μέσα. Η υποχρέωση εκπληρώνεται με την πραγματοποίηση του καθαρισμού και μόνον.
4. Ο οικείος Δήμος οφείλει να διενεργεί τακτικούς ή έκτακτους ελέγχους (ύστερα από καταγγελία ή και αυτεπαγγέλτως) για διαπίστωση εκπλήρωσης ή μη των υποχρεώσεων των υπόχρεων του άρθρου 1, προσηκόντως και με τη δέουσα επιμέλεια, καθ’ όλη την διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου.
5. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης των υπόχρεων στην εκπλήρωση της υποχρέωσης καθαρισμού και συντήρησης αυτού, ο οικείος Δήμος ακολουθεί τη διαδικασία, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 5 της παρούσας.
Άρθρο 4
Μέριμνα υπόχρεων
1. Οι ιδιοκτήτες, νομείς, επικαρπωτές, μισθωτές και υπομισθωτές των εκτάσεων του άρθρου 1 της παρούσας οφείλουν να εκπληρώνουν την υποχρέωση καθαρισμού, να συναινούν και να επιδεικνύουν ανοχή στους τακτικούς ή έκτακτους ελέγχους, αυτοψίες και ενέργειες των αρμοδίων οργάνων του οικείου Δήμου και των αρμόδιων πυροσβεστικών υπαλλήλων για την αποτροπή κινδύνου πρόκλησης ή επέκτασης πυρκαγιάς. Στο πλαίσιο αυτό, καλούνται μέχρι την 30η Απριλίου εκάστου έτους, να προβαίνουν σε καθαρισμό των χώρων που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας και να συντηρούν αυτόν, καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, ήτοι από την 1η Μαΐου έως την 31η Οκτωβρίου εκάστου έτους.
2. Οι υπόχρεοι, μετά την ολοκλήρωση του αρχικού καθαρισμού, καθώς και της συντήρησης καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, δύναται ενημερώνουν σχετικά τον οικείο Δήμο με κάθε πρόσφορο μέσο. Ενδεικτικό υπόδειγμα της ως άνω δήλωσης αποτυπώνεται στο Παράρτημα Α της παρούσας.
Άρθρο 5
Κυρώσεις - Αυτεπάγγελτος καθαρισμός
1. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης των υπόχρεων στην εκπλήρωση της υποχρέωσης καθαρισμού και συντήρησης καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, επιβάλλεται ή καταλογίζεται αντίστοιχα εξ ολοκλήρου στον/στους υπόχρεους από τον οικείο Δήμο:
α. πρόστιμο πενήντα (50) λεπτών του ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, με ελάχιστο ποσό τα διακόσια (200) ευρώ,
β. δαπάνη του αυτεπάγγελτου καθαρισμού του χώρου και απομάκρυνσης των υλικών.
2. Εντός προθεσμίας δέκα (10) ημερών από την επίδοση, θυροκόλληση ή κοινοποίηση της Πράξης Επιβολής Προστίμου, ο παραβάτης δύναται να υποβάλλει έγγραφη ένσταση στον οικείο Δήμο, παρελθούσης δε άπρακτης της ως άνω προθεσμίας και εφόσον η υποβαλλόμενη ένσταση δεν έχει γίνει αποδεκτή, το επιβληθέν πρόστιμο οριστικοποιείται. Στην περίπτωση συμμόρφωσης εντός της άνω προθεσμίας με την υποχρέωση καθαρισμού, ο οικείος Δήμος εκδίδει απόφαση μείωσης έως και 50% του προς επιβολή προστίμου. Η δαπάνη και το πρόστιμο αποτελούν έσοδα του οικείου Δήμου και εισπράττονται σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις.
3. Μετά το πέρας της δεκαήμερης προθεσμίας ή εφόσον έχει υποβληθεί ένσταση η οποία δεν έχει γίνει αποδεκτή, ο οικείος Δήμος υποχρεούται εντός πέντε (5) ημερών σε αυτεπάγγελτο καθαρισμό των χώρων αυτών, κατά προτεραιότητα βάσει του κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς.
4. Ειδικά για περιφραγμένους ή επαρκώς περιτοιχισμένους χώρους και σε περίπτωση μη συμμόρφωσης των υπόχρεων για καθαρισμό τους, ο οικείος Δήμος, ταυτόχρονα με την επιβολή του προστίμου, αιτείται προς την κατά τόπο αρμόδια Πυροσβεστική Υπηρεσία τη διενέργεια αυτοψίας για τη βεβαίωση τυχόν συνδρομής υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς και βάσει αυτής, υποχρεούται σε αυτεπάγγελτο καθαρισμό των χώρων για την άρση του κινδύνου (Παράρτημα Γ’).
5. Σε περίπτωση μη ανεύρεσης των στοιχείων των υπόχρεων, ακολουθείται η διαδικασία των προηγούμενων παραγράφων του παρόντος άρθρου εξαιρουμένης της διαδικασίας επιβολής προστίμου και των προθεσμιών που αναφέρονται σε αυτήν.»

Σύμφωνα με την υποπερ. 26 περ. β’ παρ. Ι του άρθρου 75 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006, Α’ 114), ισχύουν τα εξής:
«26. Η μέριμνα για την εκπλήρωση της υποχρέωσης καθαρισμού των ιδιοκτητών, νομέων, επικαρπωτών, μισθωτών και υπομισθωτών, από την 1η έως την 30ή Απριλίου εκάστου έτους, καθώς και της υποχρέωσης συντήρησης καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, ήτοι από την 1η Μaΐου έως την 31η Οκτωβρίου εκάστου έτους, για την αποτροπή κινδύνου πρόκλησης πυρκαγιάς ή ταχείας επέκτασής της, επί οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων σε περιοχές εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων και εντός ορίων οικισμών χωρίς εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο, επί εκτάσεων που βρίσκονται εντός ακτίνας εκατό μέτρων (100 μ.), από τα όρια των ανωτέρω περιοχών, καθώς και επί εκτός σχεδίου γηπέδων με κτίσμα. Η ως άνω μέριμνα, περιλαμβάνει ιδίως την ενημέρωση των υπόχρεων από τον οικείο δήμο, έως την 31η Μαρτίου εκάστου έτους, με κάθε πρόσφορο μέσο για το περιεχόμενο της υποχρέωσης καθαρισμού, την εξέταση σχετικών καταγγελιών, την αυτεπάγγελτη αυτοψία και την επιβολή προστίμου κατά την παρούσα.

Ο οικείος δήμος, καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, μεριμνά για τη διενέργεια αυτοψίας. Αν οι υπόχρεοι προς καθαρισμό δεν συμμορφωθούν, ο δήμος επιβάλλει πρόστιμο πενήντα (50) λεπτών του ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, με ελάχιστο ποσό τα διακόσια (200) ευρώ. Κατά του προστίμου ο ενδιαφερόμενος δύναται να υποβάλει ένσταση στον δήμο εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) ημερών. Εάν αυτή δεν γίνει αποδεκτή, εντός προθεσμίας πέντε (5) ημερών ο δήμος προβαίνει σε αυτεπάγγελτο καθαρισμό των χώρων αυτών, κατά προτεραιότητα, βάσει του κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς. Ειδικά για περιφραγμένους ή επαρκώς περιτοιχισμένους χώρους του πρώτου εδαφίου και σε περίπτωση μη συμμόρφωσης των υπόχρεων για καθαρισμό τους, ο οικείος δήμος, ταυτόχρονα με την επιβολή του προστίμου, αιτείται προς την κατά τόπο αρμόδια Πυροσβεστική Υπηρεσία τη διενέργεια αυτοψίας για τη βεβαίωση συνδρομής υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς, και βάσει αυτής, προβαίνει σε αυτεπάγγελτο καθαρισμό των ως άνω χώρων για την άρση του κινδύνου. Αν δεν βρεθούν τα στοιχεία των υπόχρεων, ακολουθείται η διαδικασία των προηγούμενων εδαφίων, εξαιρουμένης της διαδικασίας επιβολής προστίμου. Σε επείγουσες περιπτώσεις άμεσου και ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή επέκτασης πυρκαγιάς, ο οποίος διαπιστώνεται με σχετικό έγγραφο της οικείας Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, επιτρέπεται, κατά παρέκκλιση της διαδικασίας των προηγούμενων εδαφίων, ο επείγων αυτεπάγγελτος καθαρισμός για την άμεση άρση του κινδύνου. Σε κάθε περίπτωση αυτεπάγγελτου καθαρισμού, καταλογίζεται εξ ολοκλήρου στους υπόχρεους, από τον οικείο δήμο, η δαπάνη καθαρισμού του χώρου και απομάκρυνσης των υλικών. Η δαπάνη και το πρόστιμο αποτελούν έσοδα του οικείου δήμου και εισπράττονται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. Ειδικότερα θέματα σχετικά με τη διαδικασία εφαρμογής των ανωτέρω και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια καθορίζονται με πυροσβεστική διάταξη σύμφωνα με το άρθρο 167 του ν. 4662/2020 (Α’ 27). Με την παρούσα δεν θίγεται το από 13/22.4.1929 π.δ. (Α’ 153).»